Europa stoi przed wyzwaniem poprawy jakości powietrza, a jednym z kluczowych narzędzi w walce z zanieczyszczeniami są Strefy Niskiej Emisji (ang. Low Emission Zones – LEZ). W jakich miastach europejskich się znajdują? W jaki sposób floty mogą skutecznie poruszać się w zmieniającym się otoczeniu regulacyjnym? Oto prawdopodobnie wszystko, co chciałeś wiedzieć o strefach niskiej emisji.
Czym są Strefy Niskiej Emisji?
Nazwy stref LEZ mogą się różnić w zależności od kraju. W Polsce nazywamy je Strefami Niskiej Emisji lub Strefami Czystego Transportu.
Strefy Niskiej Emisji to wyznaczone obszary w miastach, w których obowiązuje zakaz wjazdu pojazdów najbardziej zanieczyszczających środowisko. Strefy te mają na celu poprawę jakości powietrza poprzez ograniczenie wjazdu lub pobranie wyższych opłat od pojazdów o wyższej emisji spalin. Pojazdom, które nie spełniają określonych norm emisji spalin, obowiązuje zakaz wjazdu do tych stref.
Strefy Niskiej Emisji w Europie – gdzie i ile ich jest?
Liczba stref LEZ na całym kontynencie rośnie. Według Transport & Environment liczba Stref Czystego Transportu wzrosła z zaledwie trzech w 1996 r. do 320 w 2022 r. Szacuje się, że do 2025 r. w Europie będzie istnieć ponad 500 takich stref, a wiele miast wprowadzi Strefy Zeroemisyjne (ZEZ), do których będą mogły wjechać wyłącznie pojazdy zeroemisyjne.
Warszawa, Ryga i Sofia wdrożą swoje pierwsze Strefy Czystego Transportu tego lata. Inne miasta pójdą o krok dalej i w najbliższej przyszłości wprowadzą Strefy Zeroemisyjne. Na przykład Sztokholm, planuje pod koniec tego roku zakazać wjazdu samochodom z silnikiem benzynowym i Diesla do centrum miasta. Amsterdam podąża podobną drogą, dążąc do uruchomienia Stref Zeroemisyjnych w 2025 r. W Warszawie natomiast, Strefa Czystego Transportu zostanie wprowadzona 1 lipca 2024 r.
Dlaczego miasta w UE wprowadzają Strefy Niskiej Emisji?
Istnieje pilna potrzeba zajęcia się problemem zanieczyszczenia powietrza. Dane Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) pokazują, że zanieczyszczenie powietrza stwarza największe ryzyko środowiskowe dla zdrowia publicznego. Patrząc wyłącznie na rok 2019, WHO wskazuje, że zanieczyszczenie powietrza było przyczyną 569 000 przedwczesnych zgonów w Europie.
Przedmiotem dyskusji są zanieczyszczenia spowodowane drobnymi cząstkami stałymi (PM2,5) i dwutlenkiem azotu (NO2). Zanieczyszczenia te wpływają na osoby cierpiące na choroby serca i cukrzycę i mogą prowadzić do astmy i raka płuc. Problemy zdrowotne wynikające z obecności PM2,5 i NO2 są prawdziwym problemem ogólnoeuropejskim. Ta interaktywna mapa z raportu na temat jakości powietrza na świecie z 2023 r. pokazuje, jak głęboki jest kryzys zdrowotny: większość krajów UE oddycha powietrzem zanieczyszczonym w stopniu przekraczającym poziom bezpieczeństwa zalecany przez WHO.
Zatem zwalczanie zanieczyszczenia powietrza jest głównym celem Stref Niskiej Emisji w Europie. Wdrażając strefy LEZ, miasta dążą do łagodzenia niekorzystnego wpływu emisji spalin z pojazdów na jakość powietrza i zdrowie ludzi.
Co Strefy Niskiej Emisji (LEZ) oznaczają dla zgodności floty z przepisami?
Jeśli zarządzasz flotą pojazdów w Europie, chcesz mieć pewność, że Twoja firma przestrzega przepisów dotyczących Stref Czystego Transportu. Ich nieprzestrzeganie może skutkować karami finansowymi, nie wspominając o uszczerbku na reputacji. Managerowie flot muszą wiedzieć, w których miastach znajdują się strefy LEZ.
Miasta ze Strefami Niskiej Emisji wymagają pozwoleń na wjazd, naklejek na pojazdach, a nawet opłat drogowych. Dlatego niezwykle istotne jest, aby wiedzieć, jakim normom emisji podlegają Twoje pojazdy, ponieważ na nich opierają się zasady wjazdu do stref LEZ. Dobrym punktem wyjścia jest poniższa tabela (wciąż oczekujemy wprowadzenia normy Euro 7 w 2025 roku). Aby dowiedzieć się więcej o normach emisji spalin zapraszamy również do lektury naszego wpisu na blogu, który opisuje szczegółowo ten temat.
W jaki sposób egzekwowane są przepisy dotyczące Stref Niskiej Emisji?
Chociaż egzekwowanie prawa różni się w zależności od miasta, zazwyczaj obejmuje ono zautomatyzowane kamery monitorujące pojazdy wjeżdżające na obszary o ograniczonym dostępie. Niezastosowanie się do przepisów może skutkować karami finansowymi. Aby uniknąć naruszeń, operatorzy flot muszą być na bieżąco informowani o mechanizmach egzekwowania prawa w każdym mieście.
W wielu Strefach Czystego Transportu pojazdy niespełniające norm emisji podlegają opłatom za wjazd do obszarów objętych zakazem. Opłaty te mogą zależeć od takich czynników, jak typ pojazdu, poziom emisji i czas pobytu. Niektóre miasta oferują zwolnienia lub zniżki dla pojazdów elektrycznych, hybrydowych lub pojazdów spełniających określone kryteria emisji.
Ze strony Urban Access Regulations in Europe można dowiedzieć się, które kraje wymagają podjęcia działań z wyprzedzeniem, takich jak zakup naklejek lub uiszczenie opłat drogowych. Na stronie głównej można również wyszukać ograniczenia LEZ według miasta.
Strefy Niskiej Emisji (LEZ) a floty firmowe – jak się dostosować?
Strefy Niskiej Emisji w Europie wpisują się w szerszy obraz regulacji środowiskowych. Na przykład istnieje Fit for 55 – zobowiązanie UE do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 r. Istnieje również dyrektywa CSRD, która wymaga od niektórych firm, między innymi, raportowania emisji CO2 wytwarzanej przez pojazdy we flocie. (Zastanawiasz się, czy Twoja mała lub średnia flota jest gotowa na dyrektywę w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju – CSRD? Zobacz nasz wpis na blogu na ten temat).
Mając na uwadze ten szerszy obraz, warto opracować strategię dekarbonizacji floty. Pytanie brzmi, jak zarządzać zmieniającymi się przepisami i planować działania na dłuższą metę, nie zakłócając codziennej działalności. Pomaga w tym oprogramowanie do zarządzania flotą.
Podłączając swoje pojazdy do systemu zarządzania flotą, możesz otrzymywać aktualizacje w czasie rzeczywistym, które pomogą Ci podejmować szybkie decyzje. Monitorowanie GPS i lokalizowanie pojazdów w połączeniu z profesjonalną nawigacją daje Ci wiedzę, kiedy Twoi kierowcy mogą wjechać do stref zamkniętych. Dodatkowo narzędzia do planowania tras mogą pomóc zoptymalizować podróże, omijając określone obszary.
System zarządzania flotą, taki jak Webfleet, zapewnia dane dotyczące floty w czasie rzeczywistym oraz dane historyczne, dostarczane przez urządzenia własne serii LINK oraz fabrycznie montowane w pojazdach (OEM.connect), umożliwiając analizowanie sposobów monitorowania zużycia paliwa i zmniejszania poziomu gazów cieplarnianych emitowanych przez flotę. Chcesz przeprowadzić elektryfikację swojej floty? Nasza usługa EV Services Platform eliminuje stres związany z elektryfikacją, zapewniając szybki dostęp do usług EV i rozwiązań w zakresie planowania w jednym miejscu.
